Haliotis iris
He pāua motuhake tō Aotearoa nei, mōhiotia whānuitia he ingoa Māori tōna, he ātaahua te anga kānapanapa, me tana kiko, he pango a waho, he mā a roto.
Ki a Ngāi Tahu, he taonga te pāua nā Tangaroa, te atua o te moana. He reka, he kounga te mīti o te pāua. Ka whakamahia te anga hai rakei hai whatu.
Ka rukutia noatia te roherohenga pāua a Ngāi Tahu e ngā kairuku kore puoto hāora; tē taea te mahi ruku i ēnei momo pāua. Ka tau ngā pāua, āhua 350 karamu te taumaha, ki ngā taupuni a Ngāi Tahu i Te Waipounamu. Ka kōaratia ka tukuna te mīti tonga ki ngā wheketere motuhake. Ka whakaritea te pāua i raro i te tohu o te apataki, i te nuinga o te wā mā ngā mākete o Āhia pērā i a Hingapoa, i a Mareia, i a Hongipua, i a Haina.
Kua hau te rongo a te pāua i ngā mākete i ngā tino whare kai o Haina. He taonga hai koha i Te Tau Hou Haina me te Taiopenga Kahuru.
He pai te kēne pāua mā te hoko, mā te whare kai hoki. Ka taea hoki te hoko te pāua e ora tonu ana ki nga wharekai tokoiti, ki te hunga e kaingākautia ana ki ngā kai mata, ki ngā kai nō Aotearoa, pēnā i te kāinga.
